EUDe aandelen van familiebedrijven worden vaak gehouden door een stichting administratiekantoor. De stichting wordt ingeschreven in het Handelsregister. De aandeelhouders blijven daardoor buiten beeld. Een nieuwe EU-richtlijn brengt daarin verandering. Die verplicht aandeelhouders/ natuurlijk personen met een aandelenbelang van 25% of meer om zich te laten registreren. In het openbaar register worden de naam vermeld, de geboortedatum, de nationaliteit van de aandeelhouder en de grootte van zijn aandelenbelang. Er hoeft geen privéadres te worden vermeld. De maatregel moet belastingontduiking via brievenbusfirma’s tegengaan.

Hoewel de toegang tot het register in beginsel is beperkt tot opsporingsdiensten, notarissen en banken die gegevens moeten verifiëren, kunnen ook anderen inzage in het register krijgen, mits zij een legitiem belang hebben. Het is onduidelijk wat precies een ‘legitiem belang’ is. Aandeelhouders van familiebedrijven zien de nieuwe verplichting daarom des te meer als een aantasting van hun privacy. Hun inkomens- en vermogenspositie is eenvoudig te achterhalen op basis van de gegevens uit het register en de gegevens over winst en vermogen in de gedeponeerde  jaarrekening. De belangenorganisatie van familieondernemingen (FB NED) gaat onderzoeken of actie moet worden ondernomen tegen de nieuwe richtlijn.

Het Europese Parlement beslist naar verwachting dit jaar over de richtlijn. Zodra deze is aangenomen, moet Nederland de richtlijn binnen twee jaar opnemen in zijn wetgeving.

Bestaande Nederlandse initiatieven tot oprichting centraal aandeelhoudersregister

Eind december 2012 gaf minister Opstelten van Justitie al aan dat hij een voorstander is van de instelling van een centraal aandeelhoudersregister voor aandeelhouders van BV’s en niet-beursgenoteerde NV’s. Dit register zou een bijdrage kunnen leveren aan het uitoefenen van toezicht en de opsporing en vervolging van strafbare feiten, het opsporen van criminele winsten, de naleving van de verplichtingen in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) en de heffing en inning van belastingen. Dit register zou echter maar beperkt toegankelijk worden voor aandeelhouders, notarissen en bepaalde overheidsdiensten, zoals het Openbaar Ministerie en Dienst Justis.

Accountants inzage in register?

Inmiddels is eind november 2014 een initiatiefwetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer, waarin wordt gepleit voor een centraal aandeelhoudersregister dat voor een bredere groep toegankelijk moet worden. Ter bestrijding van het witwassen zouden alle financiële instellingen en vrije beroepers, waaronder accountants, belastingadviseurs en administratiekantoren die onder de Wwft vallen, inzage moeten krijgen in het register.

Het is nog niet duidelijk welke impact de nieuwe Europese richtlijn zal hebben op de bestaande Nederlandse initiatieven tot oprichting van een centraal aandeelhoudersregister.

Waarschijnlijk wordt nu in ieder geval eerst de stemming in het Europese Parlement afgewacht.